Ey Hak dostları !

     "Ma'neviyyat Bağçesi", "Evliyaullah Sözleri", "Ârifler Sofrası" olmak üzere üç kısıma ayırdığımız bu kitâbımızın "Ma'neviyyat Bağçesi" ismini verdiğimiz birinci bölümde:
Asırlardan beri milyarlarca insanın gönlüne muhabbetini koyan, ismini hürmetle yâd etdiren büyük insanların: Sayıya girmeyecek kadar çok ve akla veleh verecek kadar muazzam olan kerâmetlerinin bir kaçından;
"Evliyâullah Sözleri" ismini verdiğimiz ikinci bölümde:
Her biri; beşeriyyetin ayağının kayacağı yerlere rekzedilmiş ma'nevî birer işaret olan mübârek sözlerinden;
"Ârifler Sofrası" ismini verdiğimiz üçüncü bölümde ise:
Oturdukları ma'na sofrasında bize de sunmak lûtfunda bulundukları gıdâ-i ruhânîlerin bir nebzesinden bahsedeceğiz.
Bunlardan bahsedişimizin sebebi şu ki:
Hak ve hakîkat yolunda ilerlerken; eğer bu zâtların hâllerini ve sözlerini kendimize düstur ittihâz eder, bu yoldan çabalar, meselâ: Gadabımız varsa izâle eder, hasedimiz varsa yok eder, buğzumuz varsa sindirir, âh almaz, can yakmaz, gönül kırmaz, hulâsa bütün çıkıklıklarımızı atar, insanî sıfatlarla kendimizi bezersek; me'mûl ki yakamızı kurtarır, Cenâb-ı Hakk'ın huzuruna alın akı ile çıkabiliriz.
Hattâ bütün bu güzel hâllerin kendimizde tatbik kaabiliyetini bulamayıp, bunlara sadece özenip içli bir "âh" çekmenin dahi yine Cenâb-ı Hakk'ın indinde büyük bir kıymeti hâiz olduğunu bilirsek, yine me'mûl ki, Cenâb-ı Hakk'ın: "Onlara sual sormayın, yapamasalarda özendiler" iltifât-ı sübhânîsine mazhar olabiliriz.
Ta'rif bizden... Tevfik Cenâb-ı Hak'dan...

***
MANEVİYYAT BAĞÇESİ

     Hazret-i Abdülkadir-i Geylânî
     Zaman İçinde Zaman , Mekân İçinde Mekân

     Evliyâullah'ın sertâc-ı ibtihâcı, mahbûb-ı Sübhânî, Gavs-ı Samedânî, Pîr-i A'zam Cenâb-ı Abdülkaadir-i Geylânî Hazretlerine hizmet edenlerden biri, Hazret-i Gavs'ın cemâlli bir zamânında huzûr-ı seniyyelerine çıkarak:
" Efendim, Cenâb-ı Hak zâtınıza kudretinin tesarrufunu bahşetmişdir. Onu içün istediğiniz kimselere ufak bir nazar-ı âlînizle birçok rütbeler verebiliyorsunuz. Kulunuz da epey size hizmet ettim, bana hâlâ bir şey ihsân etmediniz, niyâz ediyorum" diyor.
    Koca Gavs:
    "Peka'lâ, bugün bana bir helva pişir de, bakalım Kudret neler ihsân eder, senin de gönlün olsun" buyuruyorlar.
Adamcağız, "Bâşüstüne" diye sevinerek, helvayı pişirmeye başlıyor. O esnâda da Hindistan'dan bir hey'et gelerek Hazret-i Abdülkaadir-i Geylânî'ye arz-ı ubûdiyyet etdikten sonra:
"Efendimiz, hükümdârımız öldü, bize bir hükümdâr göstermenizi niyâza geldik" diyorlar.
Bunun üzerine Hazret-i Pîr, helva pişiren adamını çağırarak:
"Nasıl, Hind pâdişahlığını kabûl edermisin?" diye ferman buyuruyorlar, adamcağız pür neş'e:
"Aman efendim, ihsan buyurdunuz" diye can atarak sevinirken, Hazret-i Gavs:
"Yalnız, seni şu şartla oraya pâdişah yapıyorum, ne kazanırsan yarı yarıya olucak" buyuruyorlar.
Pek tabiî olarak tâlib, bu emri minnetle kabûl ediyor.
Nihâyet adamcağız hakikaten söylendiği gibi Hindistan'da büyük bir saltanata, muazzam saraylara, mutantan debdebelere, hasnâ müstesnâ zevcelere, hüsn-i âne mâlik câriyelere mâlik olduğu gibi bir de erkek evlvda sâhib oluyor. Aradan da on bir sene geçiyor, ve bir gün Hazret-i Abdülkaadir-i Geylânî'nin teşrifleri haberi çıkıyor. Hükümdar, Gavs-ı Samedânî'yi istikbâl ederek sarayında birkaç gün hizmetinde bulunduktan sonra Cenâb-ı Pîr artık avdet edeceklerini haber veriyorlar.
Pâdişah: "Efendim biraz daha rağbet edip bizleri sevindirin" diye niyazda bulunuyorsa da Hazret-i Gavs'ın muhakkak teşrîf edeceklerini anlayınca: "efendim bâri kusurlarımızı afv buyurun" diyor. O vakit Sultan Abdülkaadir-i Geylânî Hazretleri, hükümdâra:
"Yalnız sizinle bir sözümüz vardı. Sizi biz buraya pâdişah olarak gönderirken ne kazanırsanız yarı yarıya olucak, diye bir söz vermişdiniz. Binâen'aleyh buraya geldikten sonra ne kazanmış iseniz hisablaşmak istiyorum" buyuruyorlar.
Pâdişah bunun üzerine bütün servetini tesbît etdirerek yarı yarıya ayırıyor ve Hazret-i Gavs'ın huzuruna arzediyor.
Sultânü'l-Evliyâ:
" İyi amma siz bir erkek evlâd da kazandınız onu da taksîm etmemiz lâzımdır" buyurunca, pâdişah:
"O nasıl olacak ?" diye soruyor. Cenâb-ı Gavs cevâben:
" Çocuğu ikiye bölüceğiz, size istediğiniz tarafı vereceğim" diye emrediyorlar.
Çocuk ortaya getiriliyor. Gavs-ı A'zam Hazretleri keskin kılıçlariyle: "Destûr" deyip çocuğu tam ikiye ayıracakları esnâda, pâdişah belindeki mücevher işlemeli giranbahâ hançerini çekerek:
"Eeey sehhâr herif! Senelerce bana hizmet etdirdiğin yetmiyormuş gibi şimdi de tesâdüfün bana verdiği ni'meti elimden almak istiyorsun" diye tam Hazret-i Gavs'ın göğsüne saplarken bir de bakıyor ki elindeki kaşık helva tenceresine saplanıyor. Ne saraydan eser var, ne saltanatdan ve ne de çocukdan bir iz ...
Bu hâl karşısında hayretler içinde kalan tâlibe, Cenâb-ı Pîr tebessüm ederek:
"Oğlum karıştır helvayı... Biz bahil değiliz veririz, amma meyânesi gelmeden de olmaz..." buyuruyorlar.
    Ey tâlib-i hakikat !
Şimdi sen buna rü'yâ de, ister hayâl de, hulâsa ne dersen de. Bizim diyeceğimiz ise bu hâl: Zaman içinde zaman, mekân içinde mekân olmasıdır. Makam-ı Zât'a sâhib olan evliyâullaha Cenâb-ı Hak îcad ve îdam kudreti ihsân etdiğinden bu gibi şeyler onlar içün oyuncak gibidir.
Zavallı tâlib, eğer ihlâs ile tam teslîm olmuş olsa idi ve Hazret-i Pîr: "Çocuğu da taksîm edeceğiz" diye emretdiklerinde: "Efendim taksîme ne hâcet, ben de sizin, çocuk da sizin" diye kalbiyle inkıyâdını göstermiş olsaydı, elbette o kaşık hançer olup Hazret-i Pîrin göğsüne saplanmazdı. Hazret-i Gavs hakikatde çocuğu parçalayacak değildi ya. Onlar hayat almaz, hayat verir, hayat .....

*****

EVLİYAULLAH SÖZLERİ

     Ey hakikat yolcusu!
     Mürebbî-i ukul olan Habîbullah'dan niün şefâat istemiyorsun? Neye kerem ü ihsânını taleb etmiyorsun? Onun cemâlindeki nurlar, âlemi muhîtdir. Din Onunla kemâl bulmuşdur. Ma'rifetullah zevkı Ona muhabbetle hâsıl olur. İsmet-i Hüdâ, Onunla değilmidir? O, bütün himmetlerin menba'ıdır. Enbiyâ ve Evliyâ'nın kerem ve himmeti ve melâikenin tesbîh ve takdîsi hep Onun keremiyledir. O hâlde o nâzik kapuyu neden çalmıyorsun?
Şunu iyi bil ki: Şefâat ve merhamet masdarı olan Resûl-i Ekrem'in kabûl etdiğini Allah da kabûl eder.
Evet. Allah'ın sevmediğini Resûl-i Ekrem sevmez, Resûl-i Ekrem'in sevdiğini de Allah reddetmez. Onu içün beşeriyyet zindanında biraz harekete geç, azıcık O mübârek çehreye dön, hidâyet koşsun da sevil. "Bana nisbeti yokdur" diyerek, O Azîz'in reddetmesinden daha büyük mahrûmiyyet var mıdır?

    Yâ Resûlâllah!
    Biz senin bizâtihî mu'cize olduğunu tasdik ediyoruz. Sûretin Rahman, siyretin Hak olarak îmân ediyoruz... Allah'ının aşkına, muktezâ-i beşerriyet kusur ve gafletimizden dolayı ümmetliğinden çıkarma.
    Yâ Rahmeti bol!
    Eğer bizi kovarsan, düşmanların sevinir, dostların mahzûn olur. Ne olursun dostlarını mahzûn etme. Suçum ile senin keremine bakdım, gönlüm ferahladı. Kudrete bakdım cemâl celâle dâime gaalib, nûr, her an zulmetin fevkinde... elbette bu gözümün yaşı beni sâhil-i rahmete sürüklüyecekdir.
    Yâ Rabbi !
    Seninle aramızdaki kalbin serâirine, rûhun ahvâline kimin haddine düşmüş ki vâkıf olabilsin. O zevk ne söze gelir, ne harf kalıbına girer ki anlaşılabilsin. O, senin tecelliyâtının bir emr-i ma'nevîsidir, ta'bîr'e gelmez. Sedâ ve harfden münezzeh olan vahyy ve ilhvmın tecellîsi, zâhir havass ile idrâk olunamadığından avam: "Vahyy ne imiş, ilham ne imiş?" diye inkâr eder.
    Ey hakikat yolcusu !
    Âşık ile ma'şuk meyânında olan teallûk, tehallûk, tehakkuk öyle ince bir işdir ki akla o kapu kapalıdır. O kokuyu koklayanın dimâğ-ı cânından, o koku bir daha çıkmaz.
İşte Ya'kub'un almış olduğu koku da o koku idi. Hilkat gömleğine sinmiş olan cânân kokusu, nûru zâil olmuş olan göze nûr getirdi.
    O gölek, ne eskidi, ne yırtıldı... Niçün koklamıyorsun?

    Yâ Rabbi !
    Değişiklikler, renkler pazarına tutuldum. Bu tebeddülât, bu telvinât nedir? Aklım tutuldu.
Aşk sâhasında büyüyenler, benim gibi şaşırmadı kuvvetle yol aldılar. Onlar: "Yârdan gelenin hepsi hoşdur. Bu kesret denizinde teslim yelkeni çekilmeden açılmağa imkân yokdur" diyorlar.
    Ey Hakikat yolcusu!
    Şunu iyi bil ki: Mezheb-ii aşkda helâl olan, mezheb-i akl'de haramdır.
Hazret-i Şâzilî'ye sormuşler:
"Malın kaçda biri zekâtdır?"
"Size göre kırkta biri, bize göre hepsi" diye cevab vermiş.
Gönül sâhibleri her an :" Meded yâ Rabbi" derler, o imdâd-ı ilâhî ile, ölmezden evvel ölmenin zevkını duyarlar. İşte o vakit ebediyyetin tadı çıkar. O öyle bir zevkdir ki, Cenâb-ı Hak Kitâb-ı Kerîm'inde Habîû-i Edîb'ine "Onun kulu" ta'bîrini kullanmışdır ki bu zevkı ta'rîfe dil müsaid değil.
Bu sözlerden: İşin kışrında kalanlar, aşk bağçesine herkesin girememesi içün çalılık vazifesini yapanlar, aşk yolunda cânını fedâ etmekliğe kıyamayanlaar, bir şey anlamazlar. Hastaya en güzel yemek ağır gelir. Gözü rahatsız olan güneşden hoşlanmaz. Hulâsa tadmayan bilmez.
Aşkın tatlı âteşiyle yanan kalbden çıkan âh, âşıkı, ma'şûk-ı hakikîsi olan Allah'a bir anda vâsıl etdiğinden, benlik sahrâsında dolaşan, nefs putuna tapıp îman-ı zevkîye çıkamayanlar: "Biz neden olamıyoruz?" diye adâvetlerinden hased âteşine yanarlar, gam boyası ile boyanırlar...

*****

ÂRİFLER SOFRASI

     Bir ârifin huzûrunda kendisine hitâben: "İki gözüm, çok uzak düştün" sözüne cevâben koca ârif: "Bizi iki gözünüz farzetdikden sonra uzaklık, yakınlık kaldı mı ya?" buyurmuşlar.

    Her şey'i tabiat yapıyor diyenlere şaşılar!
O nasıl tabiatdır ki: Bir deryâ yapar, bir katresi tuzundan ağza alınmaz, yine o nasıl tabiatdır ki o deryânın içinde mahlûk olan balıkları yapar da, gıdâlarını da o tuzlu deryâdan verdiği hâlde o balıkların bir lokması tuzsuz yenmez.

    "Madde ve kuvvet" diyenlere şaşarım, ilmi var mıdır diye sorarım. Kuvvet bir sıfatdır, zâta muhtacdır a canım.

    Rızâ gülistanında teslim kokusu kokla ! İnsân ol !
Goncanın yanında diken olması onu dürtüp gül etmesine sebebdir... Bu âlemdeki belâlar da gülün dikeni mesâbesindedir.

    Aşk denizinin girdâbında sâhiller vardır. Ümmîdsizliğe düşmeye gelmez. ( Bu cümlede Yûnus aleyhisselâm'a telmih vardır.)

    Fir'avn'ın yüz binlerce silâhdârânı, vahdet âleminin ehli olan Mûsa'nın asâsı ile mağlûb düşdü, kırıldı.

    Allah'a hamd olsun bu kadar yaşadık ammâ; riyâ ehlini en nihâyet elinde "kadeh", koltuğunda "minâ" ile gördük.

    Resûl-i Ekrem'in baş müezzini ve çok sevgilisi Hazret-i Bilâl'in âhirete teşrif edecekleri andaki sözleri:
    "Hakikî mevt: Allah'ı tanıyanlar içün en büyük rahatlıkdır. Ben karanlık kuyu gibi bedenim ve cesedimin içinde bir gedâ (kul) idim, şimdi şu anda ilâhî kuvvet ile şâh oldum."

    İnsânın "of" demesi cihânın varlığından dolayıdır.

    Allah içün ağlayan çok güler. Dünya içün ağlayan da sonra çok ağlar.

    Felekde şafaksız sabâh olmaz. Onun içün alnı açık adamın derûnu pürhûn olur.

    Dalgıcın çıkardığı cevherin kendisine fâidesi olmaz

    Göz mahbûbun yüzünü görmek içün işe yarar. Ya'kub'un, Yûsuf'u kaybolunca göze ihtiyâcı kalmadı.

    Zâhid, kendisinin ne yapacağından, ârif de Hakk'ın ne yapacağından bahseder.

    Zühd ü takvâ: Kötü söylemekten vazgeçmek, aşk ve sevdâ da: Benliği terk etmekdir.

    Adâlet : Her şeyde hakkı kabûl etmekdir. Hak, hangi cem'iyyet arasında tearruzdan masun kalırsa o cem'iyyet hakikî medeniyyetin en yüksek mertebesine yükselmiş demekdir.

   Âdem'in mazhar olduğu tecelliyyâtı ya'ni nübüvvet ve velâyet gibi ma'nevî kemâlâtını inkâr edip de İblis'in neş'esine müşâbih olma! İblis'i iğfâl eden o aklı at!

   Cenâb-ı Hak semâyı yüksek vaz'etdiği gibi, mîzân-ı adâleti de semânın fevkına vaz'etdiğini i'lân ediyor.